İnşaat Sektöründeki Büyüme Yapısal Çelik Sektörüne Yansımadı

Ekonomiye yön veren bu hızlı artışın içinde çelik yapıların toplam yapı stoğuna oranının çok daha yüksek olması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Nesrin Yardımcı, "Özellikle depremselliği yüksek gelişmiş ülkelerde, çelik yapıların oranı yüzde 60 – 70’lerde. Kuzey Avrupa ülkelerinde, ki hiçbirinde bir deprem riski yok, bu oran yüzde 40’ın altına düşmüyor. Bizim yaptığımız istatistik çalışmalarına göre ise Türkiye’de bu rakam yüzde 5 civarında" diye konuştu. yapi.com.tr için Türkiye yapısal çelik sektörünün 2014 performansını değerlendiren Yardımcı, özellikle endüstriyel yapılarda ciddi bir mesafe kaydedildiğini; ancak kentsel dönüşümün beklentileri karşılamadığını, TOKİ ihalelerinde de çelik yapılara daha fazla şans verilmesi gerektiğini söyledi.

Çelik yapıların tarihçesine bakıldığında, Avrupa’da ortaya çıktığı dönemlerin hemen sonrasında Türkiye'de de örneklerinin görüldüğünü anımsatan Yardımcı, sözlerine şöyle devam etti:

"Beyoğlu’nda volta döşemeyle gerçekleştirilmiş birçok yapı, demiryolu köprüleri var. Buna, Bulgar Kilisesi gibi dışarıda üretilip, burada montajı yapılan örnekleri de ekleyebiliriz. O zaman bile biraz daha fazla istek, eğilim varmış. Özelliklerini bilerek, uygun yerde uygun malzeme kullanmak lazım. Çelikten korkulmamalı. Eğer çelikle yapılabilecek bir projede bu malzemeden kaçarsanız, iyi bir tasarımcı olmuyorsunuz".

"Başta mimarların çeliği benimsemesi lazım"

Çelik yapı üretiminin artabilmesi için mal sahibinin istemesi ya da mimarlar tarafından malzeme olarak daha uygun olduğuna ikna edilmesi gerektiğini ifade eden ve bu anlamda öncelikle mimarların çeliği bir malzeme olarak benimsiyor olması gerektiğini belirten Yardımcı; yapısal çelik kullanımının önündeki başlıca engelleri şöyle özetledi:

"Yapısal çelik kullanımının Türkiye’de geri kalmış olmasının önemli sebeplerinden biri, çelik yapıların biraz daha fazla özen istiyor olması. Çelik yapı, her tasarımcının, imalatçının gerçekleştirebileceği tür değil. Çünkü birim olarak milimetreyle çalışıyorsunuz; ama betonarme yapılarda öyle değil. Bu, tasarımcıları, imalatçıları, hatta kullanıcıları bile çelik kullanımından biraz uzaklaştırıyor. Bir de çelik yapıların çok pahalı olduğu gibi bir kanı var. Oysa bir taşıyıcı sistem malzemesinin pahalı olması, o yapının ekonomik olmayacağı anlamına gelmez. Çelik, malzeme olarak pahalı olabilir; ama genel bir maliyet analizi yaparsanız ve zaman faktörünü de göz önünde bulundurursanız, avantajları da ortaya çıkar. Türkiye’de çelikle ilgili yönetmelik ve şartnamelerde büyük eksiklik var. Hatta rahatlıkla söyleyebilirim ki, eğitim açısından da büyük eksiklik var. Birçok üniversitede bunun dersi yok; çelik yapı eğitimi almamış bir kişiyi siz nasıl çelik yapı inşaatında çalıştırabilir, o alanda başarılı olmasını bekleyebilirsiniz?"  
 
"Betonarme ile çelik yapıların tasarım süreçleri çok farklı"

Betonarme ile çelik yapıların tasarım süreçlerinin de birbirlerinden çok farklı olduğuna işaret ederek, betonarmeye göre tasarlanmış bir projenin taşıyıcı sisteminin çelik olarak revize edilmesinin de yanlış bir uygulama olduğuna dikkat çeken Yardımcı; "Betonarme kolonların yerine çelik kolon ya da kiriş koyarak düzgün, çeliğin özelliklerine uygun bir çözüm elde edemezsiniz. Birçok inşaat, ‘temelini atalım, proje nasılsa tamamlanır’ düşüncesiyle, yarım yamalak bir projeyle başlıyor. Tasarımcılar zamanla yarışıyorlar ve emeklerinin karşılığını alamıyorlar. İnşaattan önce yapılacak araştırma süreci bir kayıp gibi gelse de, aslında toplam maliyetinize de etki ediyor. Çünkü daha güvenli ama ekonomik çözümler araştırıyorsunuz; en uygun malzemeyle, en hafif tasarımı yapıyorsunuz".