Ayşe Erkmen

2. Uluslararası İstanbul Bienali için, Aya İrini’nin Doğu yüzünde Geçmişe Tören başlıklı bir yerleştirme gerçekleştiren Ayşe Erkmen, bu kez, "Şimdiki Zaman Geçmiş Zaman" sergisi için İstanbul Modern’in dış duvar yazısını altın yaldızlı kumaşlarla kaplayacağı çalışmasıyla, hem düşünsel olarak Aya İrini’deki eserini sürdürecek hem de değişen zaman ve mekâna uygun yepyeni bir görsellik yaratıyor. Erkmen’in Geçmişe Tören yerleştirmesinin özgün hali, İstanbul Bienali’ndeki törenlerle, 1989 İstanbul Bienali’nin yer aldığı mekân olan Aya İrini Kilisesi’nde gerçekleşen Bizans törenlerini karşılaştırmak amacıyla tasarlanmıştı. Mekâna-özgü bir sanat yapıtı olan bu yapıtın İstanbul Modern’de aynı şekilde yeniden yaratılması olanaksızdı. Bu yüzden de sanatçı, yeni bir yapıt gerçekleştirebilmek için, önceki yapıtın ortaya çıkmasını sağlayan soruları bir kez daha sordu. Neden müzelere gideriz? Sanat yapıtlarına bakmak ne anlama gelir? Ziyaret etmek ve bakmakla ilişkilendirilen törenler nelerdir? Yapıt, bugün, İstanbul Modern’e taşındığında, yapıtın temel vurgusu da, Sultanahmet’te olduğu gibi Bizans ve Osmanlı imparatorluklarının tarihsel geçmişinden, modernizmle bütünleşme dürtüsüne kaymış oldu. Buna bağlı olarak, eski metin ve altın levhalar da, yerlerini, müzenin ana cephesini baştanbaşa kaplayan “İstanbul Modern” harflerini tamamen örten, altın renkli kumaşlardan yapılmış son derece kitsch kumaşlarla ortaya çıkan farklı bir çelişkiler yumağına bıraktılar.