|
strong>''Maketten satışı kaldırırken ona bir alternatif getirmemiz lazım''
Maketten konut satışına da değinen Gökkaya, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Tüketiciyi koruma adına maketten satışı kaldırıyoruz. Türkiye'de zaten sermaye yetersizliği var. Proje maliyetleri çok yüksek. Zaten bankacılık sektörü de gayrimenkul sektörüne çok sıcak değil. Proje geliştiriciler ön satış dediğimiz lansmanla satış yapıyorlar. Projenin ortalama yüzde 25'ini lansmanda satıyorlar ve o nakit akışıyla o projenin nakit akışını sağlamış oluyorlar. Burada sadece proje geliştiricinin finansmanı sağlaması önemli değil. Yatırım yapan kişi de proje karına ortak oluyor. çünkü maketten satarken metrekaresini 2 bin liradan satıyorsunuz. Proje belli bir safhaya geldiği zaman bu 2 bin 250, proje bittiğinde 3 bin lira oluyor. Burada projenin karlılığından da kazanmış oluyor. Ancak maketten satışı kaldırırken ona bir alternatif getirmemiz lazım. Sayın Bakanımız dün yaptığı açıklamada, 'temel üstü ruhsat alındıktan sonra satılabilir' diye bir kriter getireceklerini söyledi. Bunu biraz daha yumuşatarak yapmak lazım. Lansmanı yaptığımız zaman zaten her şeyimiz hazır. Tüketiciyi koruyacağız ve konutun ayrı bir kanununun olması lazım. Bir-iki kötü örnekten dolayı bütün sektörü sıkıntıya sokacak yapıyı kurmak yanlış olur.''
Işık Gökkaya, SPK'nın denetimi konusunda da sıkıntılar olacağına dikkati çekerek, ''Her firma izahname nasıl hazırlayacak- Biz GYODER olarak tecrübeliyiz ama diğer proje geliştireceklerin böyle bir çalışma yapması pratikte zor gibi görünüyor. Çünkü SPK'nın öyle bir personel altyapısı yok. Onun için konuk sektörüyle ilgili yeni bir kanunun hazırlanıp yürürlüğe girmesi lazım'' dedi.
Türkiye konut sektöründe balon yok, biraz stok var
İstanbul'da arsa ve konut metrekare fiyatlarındaki artış ile bankaların bu değerler üzerinden kredi vermesinin birlikte değerlendirildiğinde ABD'de yaşanan Mortgage krizi ve balon fiyatların oluşabileceği şeklindeki soru üzerine Gökkaya, şöyle cevap verdi:
''ABD'deki mortgage krizi, toksin kağıtlar dediğimiz ve türev enstrümanların çok kullanılmasıyla gerçekleşti. ABD'de neredeyse herkes konut kredisi verebilir, brokerlık lisansı aldığınız takdirde. ABD'de kimin ne kadar zarar ettiği bile bir yıl içerisinde çözülemedi. Arkasından Lehman Brothers'ın batışı var. ABD'de emlak satışlarının yüzde 70'i mortgage ile yapılıyor ve kontrol edilmedi. Sistem o yüzden çöktü. Türkiye'de 2011 ve 2012'de GYODER olarak aynı zamanda konut endeksini yapıyoruz. Türkiye'nin 22 tane proje geliştiricisi ile 50 projesinden ortalama 24 bin konutun üretimi ve birim satış fiyatlarının endeksini yapıyoruz. REIDIN ile birlikte hazırlıyoruz. 2007 yılını 100 baz puan olarak alırsak, bugün itibariyle konut fiyat endeksi 107-108 gibi. 20 senede de enflasyonun üstünde fiyat artışları oldu. Yani 2007 yılını daha yeni yeni yakalıyoruz. Aynı zamanda inşaat girdilerinde bir yılık girdi artışı yüzde 14,5 oldu. Yani balon yok. Ama biraz stok var. Balon yok. Bu da çok rahat eritilebilir.''
''40 milyar dolar konut kredi stokumuz var''
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar'ın da bulunduğu bir konferansta ''stokları kentsel dönüşümde değerlendirelim'' dediğini ifade eden Gökkaya, şunları kaydetti:
''Gelin oturalım özel sektör olarak, elimizdeki stokları bir şekilde size devredilim. Çünkü Türkiye'de fiyat artışı arz talep dengesi çok oturmadığı için. 2005 ve 2007'nin sonu itibariyle niye bu kadar artış oldu- Üst gelir grubu yatırım yaptı. Orada da bir doyum noktası oldu. Esas ihtiyaç orta ve dar gelir grubu. Onların zaten ev alma ihtimalleri yok. Bugün zaten yıllık kazancının 40 bin liranın altında ise şu anki faiz oranlarıyla konut kredisi alamazsınız ve maalesef tasarruf da Türkiye'de çok az. Kişi başı tasarrufun milli gelire oranı yüzde 11-12 düzeyinde. Tasarruf olmadan ve bu faiz oranları ile konut almak çok zor. Bugün itibariyle 40 milyar dolar konut kredi stokumuz var. Yüzde 1'in altında takipteki krediler. Bankaların aslında en çok sevdiği konut kredisi. Ama mali politika çerçevesinde verilen kredi hacmi yüzde 5'lik artınca cari açıkta da yüzde 2,5'lik artış oluyor. Frene basıldı yoksa bizim konut kredi stokunun GSMH'ya oranı yüzde 5,5 civarında. Bu oran gelişmekte olan ülkelerde yüzde 10-12'lerde. GYODER olarak bizim yaptığımız da 2023 vizyon raporunda, 2023 yılında konut kredi stokunun GSMH'ya oranının yüzde 11-12'ye gelecek.''
|
Fotoğraflar: Metin Pala (AA)
